А вы ведалі, што беларусы амаль дваццаць гадоў даследуюць ледзяны кантынент? У Беларусі нават ёсць уласная станцыя на Антарктыцы. Але што яны там робяць? Якія даследаванні праводзяць?
PALATNO расказвае, чым займаюцца беларусы ў Антарктыцы і як даўно яны там знаходзяцца.
Змест
Беларусы былі ў Антарктыцы яшчэ за савецкім часам
Беларусы ўпершыню пабывалі на Антарктыцы дзякуючы першай антарктычнай экспедыцыі СССР у 1955 годзе. У склад савецкай экспедыцыі ўвайшлі дзесяць беларусаў: яны займаліся будоўляй першай савецкай антарктычнай абсерваторыі. Ад 1955 года да абвяшчэння незалежнай Беларусі ў Антарктыку з’ездзілі 102 беларуса.
Доўгі час беларусы ўдзельнічалі ў палярных экспедыцыях як часта савецкіх праграм па даследаванні Антарктыкі.
Што адбываецца цяпер у «беларускай» Антарктыцы
У 2005 годзе беларускія навукоўцы, якія яшчэ ў савецкія часы займаліся даследаваннем Антарктыкі, заклікалі Беларусь далучыцца да Антарктычнага дагавору. Праз год наша краіна далучылася да дагавору. За гэты час беларусы правялі 16 палярных экспедыцый, у якіх удзельнічаў 51 чалавек.
А як беларусы трапляюць на ледзяную выспу? Асабісты склад і грузы адпраўляюць марскім шляхам пры дапамозе расійскага боку. Дарэчы, паміж Беларуссю і Расіяй заключана дамова аб супрацы ў Антарктыцы. Часам беларускіх навукоўцаў дастаўляюць і іншыя краіны, што працуюць у рэгіёне. У Антарктыку можна трапіць яшчэ і самалётам: для гэтага працуе авіяцыйная праграма DROWLAN.
Ад 2007 да 2015 года беларусы жылі ў палявым лагеры, які знаходзіўся на месцы закансерваванай аэрадромнай базы «Гара Вячэрняя» ва Усходняй Антарктыдзе.
У 2015 годзе Беларусь пачала будаўніцтва ўласнай станцыі, якая была названая «Гара Вячэрняя». Цяпер там знаходзіцца некалькі жылых і даследчых блокаў. Станцыя функцыянуе дзякуючы комплексу генератараў. Для сувязі са знешнім светам выкарыстоўваюцца тэрміналы спадарожнікавай сувязі. Калі палярнікі знаходзяцца не на базе, то выкарыстоўваюць для сувязі паміж сабой радыёстанцыі. У беларусаў на станцыі таксама ёсць аўтатэхніка: снегаходы і квадрацыклы. Падчас працы палярнікаў на станцыі знаходзіцца хірург, які дапамагае палярнікам у надзвычайных сітуацыяй.
Планавалася, што пасля 2024 года на станцыі правядуць пілотную зімоўку, пасля якой станцыя «Гара Вячэрняя» будзе функцыянаваць у круглагадовым рэжыме.
Якія даследаванні праводзяць беларусы
На станцыі ёсць шэраг спецыяльных даследчых пабудоў. У біялагічным стацыянары праводзяць эксперыменты па вырошчванні зеляніны на штучных субстратах. На пасце геафізічнага маніторынгу вымяраюць геамагнітнае поле. Таксама на станцыі знаходзяцца гідраметэаралагічнае бюро і лабараторыя фізікі атмасферы.
Беларусы праводзяць маштабныя аптычныя назіранні на станцыі. Гэта патрэбна, каб даведацца больш пра забруджванне навакольнага асяроддзя на Антарктыдзе. Прасцей кажучы, беларусы вывучаюць, як прырода вакол нас змяняецца і чаму гэта дрэнна.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ:
Як склаўся лёс першых беларускіх акадэмікаў
Беларускія вынаходнікі, якія змянілі свет
Таксама беларускія навукоўцы вывучаюць на станцыі магнітнае поле. Беларусы распрацавалі камплект мапаў: дзве мапы анамальнага магнітнага поля, мапы з раянаваннем магнітнага поля, мапа разломаў зямной кары і г.д.
Яшчэ адным аспектам знаходжання беларускіх палярнікаў у Антарктыцы з’яўляюцца біялагічныя даследаванні. Беларусы даследуюць рэгіён пад назвай аазіс Пагоркі Тала. У асноўным, гэта даследаванні водарасцяў, лішайнікаў, пракарыётаў, рыб і мікробаў.
А што далей?
У бліжэйшыя два гады беларускія палярнікі плануюць адкрыць другую станцыю, а разам з ёй і нафтабазу, каб захоўваць паліва пры адмоўных тэмпературах. Акрамя гэтага будуецца кают-кампанія, каб беларускія палярнікі збіраліся разам. Звычайна палярнікі едуць у экспедыцыю на сем месяцаў, таму бытавым умовам надаецца асаблівая ўвага.