Ці задумваліся вы калі-небудзь, чаму казкі братоў Грым, якія мы любілі ў дзяцінстве, насамрэч поўныя жорсткіх сюжэтаў? За вобразамі прынцэс і чарадзейнымі лясамі схаваныя гісторыі, што вучаць нас не толькі дабрыні, але жорсткім рэаліям жыцця. Чаму гэтыя казкі такія суровыя, і якія сакрэты стаяць за іх матывамі? Давайце паглыбімся ў свет, дзе казкі нагадваюць нам пра ценявыя бакі чалавечай натуры.
PALATNO расказвае пра казкі, якія нагадваюць нам і пра цёмныя бакі чалавечай натуры.
Чаму казкі былі жорсткімі?
Казкі братоў Грым здаюцца нам жорсткімі з-за таго, што яны адлюстроўваюць культуру і рэаліі свайго часу. Яны расказвалі складаныя і часам жорсткія жыццёвыя сітуацыі. Першапачаткова казкі не прызначаліся выключна для дзяцей, як гэта часта бывае ў сучаснасці.
Гэтыя гісторыі часта перадаваліся вусна на працягу стагоддзяў і выкарыстоўваліся як спосаб навучання правілам, маральным каштоўнасцям і выжыванню ў свеце, дзе жыццё часта было непрадказальным.
Многія жорсткія элементы ў казках былі звязаны з перасцярогамі і жыццёвымі ўрокамі, якія павінны паказаць людзям, што дрэнныя ўчынкі маюць наступствы. Казкі братоў Грым збіраліся ў XIX стагоддзі, калі рамантызацыя сельскага жыцця і фальклор былі папулярнымі, але ўсё яшчэ перадавалі суровыя рэаліі жыцця.
Пазней, у адаптацыях казак, яны змякчаліся ці жорсткія сцэны ўвогуле выдаляліся, каб зрабіць гісторыі больш прыдатнымі для дзяцей.
Пяць прыкладаў, калі казкі братоў Грым змякчаліся
У сучасных адаптацыях многія казкі братоў Грым змякчаліся ці прыбіраліся.
«Беласнежка». У арыгінальнай версіі мачаха загадвала прынесці сэрца і лёгкія Беласнежкі як доказ яе смерці. Паляўнічы прыносіць органы жывёлы, і мачаха з’ядае іх, думаючы, што гэта органы Беласнежкі. Гэты эпізод паказвае, да якой ступені зайздрасць і зло могуць прывесці да вар’яцтва і жорсткасці. У сучасных версіях, асабліва ў мультфільмах, гэтая частка апушчаная, а акцэнт зроблены на тым, што мачаха проста намагаецца пазбавіцца Беласнежкі, але не праз канібалізм.
«Папялушка». У гэтай казцы сёстры адразаюць пальцы на нагах і частку пяты, каб засунуць ногі ў чаравік. А ў канцы галубы выклёўваюць ім вочы ў якасці пакарання за подласць і падман. Гісторыя вучыць, што падман і крывадушнасць караюцца, а сапраўдная дабрыня і цярпенне ўзнагароджваюцца. У сучасных версіях гэтага элемента няма, а сёстры проста застаюцца без чаравічка і, як правіла, не падвяргаюцца фізічнаму пакаранню.
«Гензель і Грэтэль». Дзеці трапляюць да ведзьмы, якая плануе іх з’есці. Яна трымае Гензеля ў клетцы і корміць яго, каб ён стаў таўсцейшым. У фінале Грэтэль падманам штурхае ведзьму ў печ, і тая згарае. Казка вучыць, што неабходна мець рашучасць у складаных сітуацыях, каб выжыць і перамагчы зло. У многіх сучасных версіях гэты эпізод смерці ведзьмы змякчаецца, а сцэна з печчу апускаецца, або падаецца менш жорстка.
«Чырвоны капялюш». У арыгінале воўк з’ядае бабулю і Чырвоны капялюш цалкам. Потым паляўнічы разразае яму жывот і вызваляе іх жывымі. Гісторыя перасцерагае аб небяспецы залішняй даверлівасці, асабліва калі дзеці сутыкаюцца з незнаёмымі людзьмі. У сучасных версіях ваўка часта прадстаўляюць менш жорсткім, а некаторыя сцэны цалкам змякчаюць, напрыклад, бабуля і Чырвоны капялюш не гінуць: іх ратуе паляўнічы да таго, як нешта страшнае адбываецца.
«Румпельштыльцхен». У фінале Румпельштыльцхен у гневе, што яго імя адгадалі, так б’е сябе аб зямлю, што правальваецца ў яе і знікае. Гісторыя паказвае, што хітрасць і маніпуляцыі могуць прывесці да пагібелі, і што заўсёды важна быць уважлівым да ўмоў і пагадненняў. У сучасных версіях Румпельштыльцхен часта проста збягае, і гісторыя заканчваецца без сцэн фізічнага гвалту.