PALATNO расказвае пра адно з улюбёных дрэў беларусаў — вярбу.
Змест
Вярба — гэта дзяўчына, якая ўцякла ад шлюбу
Вярба з’яўляецца адным з самых улюбёных дрэваў беларусамі, якое яны шануюць. Нават існуе асобная легенда, адкуль вярба з’явілася.
Паводле даўніх уяўленняў, вярба з’яўляецца дзяўчынай не хацела выходзіць замуж за старога жаніха, таму ператварылася ў дрэва. Адметна, што ператварэнне ў вярбу ў дзяўчыны атрымалася па яе ўласнай волі і закляцці, а разам з ёй розныя прадметы таксама змаглі ператварыцца ў аб’екты прыроды. У баладзе апавядаецца, што гэта гісторыя стала вядомая дзякуючы купцам-гандлярам, якія ссеклі вярбу і зрабілі з яе гуслі. Гуслі расказалі, як дзяўчына хацела выйсці замуж за раўнага сабе і як цяжка ёй было змірыцца з ідэяй шлюбу за старога чалавека.
У баладзе расказваецца, што вярба расце ў нізінах, блізу вады — ля рэчак і ручаёў.
Атрыбут Вялікадня, вярбой б’юцца і жадаюць здароўя і багацця
Для беларусаў вярба ўжо ў даўнія часы стала сакральным дрэвам. Дарэчы, яе ранняе цвіценне было першай прыкметай вясны. З часам вярба стала атрыбутам Пальмавай нядзелі.
У беларусаў існуе звычай сцябаць адзін аднаго вярбовымі дубцамі. Пры гэтым трэба казаць наступнае: «Не я б’ю, вярба б’е, за тыдзень Вялікдзень. Будзь здаровы, як вада, і багаты, як зямля».
У беларусаў вярба з ядлоўцам, упрыгожаная штучнымі кветкамі і асвечаная ў царкве, служыла за магічны прадмет для выгану жывёлы ў поле на Юр’я, яе захоўвалі на покуце за абразом, а адну галінку садзілі ў адпаведным для яе месцы.
Вярбу ўжывалі як лекавую расліну, а галінкі вярбы абтыкалі палі з ахоўнымі мэтамі.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ:
«Гарадзенкі»: як моцныя жанчыны мянялі гісторыю горада
Мы «ажывілі» беларускіх пісьменнікаў і пісьменніц. Паглядзіце на іх!
Скарына, Каліноўскі, Барбара Радзівіл. Кім яны маглі быць у 2025 годзе?
Вярба — месца жыхарства нячысцікаў
З другога боку, у беларускіх павер’ях менавіта вярбу абралі сваім прытулкам чэрці: з Вадохрышча да Вербнай нядзелі на ёй сядзяць нячысцікі і грэюцца на сонцы, а пасля таго як вярбу асвецяць, — валяцца ў ваду. Пры гэтым чэрці аддаюць перавагу сухой, дуплістай вярбы.
У павер’ях палешукоў вярба, што нахілілася над вадой, — «гэта праклятыя Богам мацеры, што страцілі сваіх дзяцей».