Першы беларускі фільм, які паказалі ў кінатэатрах па ўсім СССР, не быў легендарнай «Лясной быллю», як часта лічыцца. Гісторыя «Прастытуткі» — іншага, менш вядомага фільма, які з’явіўся на экранах раней, раскрывае забытыя старонкі беларускай кінематаграфіі. Фільм уздымае вострыя сацыяльны тэмы і расказвае пра цяжкі лёс жанчын у першыя гады савецкай улады.
PALATNO расказвае, якім жа быў першы ў гісторыі беларускі фільм.
Змест
«Лясная быль» — не першы беларускі фільм?
«Лясная быль», што зняў Юрый Тарыч па аповесці Міхася Чарота «Свінапас», сапраўды быў не першым беларускім фільмам. Тарыч змог выпусціць у пракат «Лясную быль» першым, аднак толькі ў Мінску. То іншы беларускі фільм знялі і паказалі па ўсім СССР таксама раней.
Праца над «Прастытуткай» пачалася на некаторы час раней, чым над «Лясной быллю». Фільм выпусцілі ўжо пасля «Лясной былі», але паказалі першым, чым фільм Тарыча, у агульнасаюзных кінатэатрах у 1926 годзе. «Прастытутка» была працай рэжысёра Алег Фрэліха, кіно рабілі на маскоўскай студыі. Фільм меў поспех у гледачоў, але крытыкі таго часу не ўспрымалі яго пазітыўна, а некаторыя бачылі ў ім уплыў «буржуазных псеўданавуковых нямецкіх фільмаў».
Дарэчы, значны эпізод па працягласці фільма прысвечаны лекцыі «Аб шкодзе прастытуцыі і сацыяльных шляхах пазбаўлення ад яе».
У гады «Вялікага тэрору» фільм забаранілі, а забарону матывавалі тым, што ён быў «палітычна некарэктным».
Тры сюжэтныя лініі пра лёс жанчын
Падзеі адбываюцца ў Маскве ў сярэдзіне 1920-х гадоў падчас росквіту НЭПа. Гісторыя мае тры асноўныя лініі: маладой дзяўчыны Любы, сям’і Тыркінаў і прастытуткі Манькі.
Люба. Люба жыве са сваёй пажылой цёткай Барбарай. Цётка эксплуатуе дзяўчынку, а пазней «прадае» суседу і выганяе з хаты. Люба надоўга не застаецца на вуліцы. Яе прытуляе жанчына, у якой ёсць бардэль і якая прымушае маладую дзяўчыну падпісаць кабальную распіску.
Надзя. Сям’я Тыркінаў жыве побач з цёткай Барбарай. Пётр Тыркін працуе ў бізнесоўца-мясніка Кандрацьева. Паўсядзённае жыццё Тыркіна добра наладжанае. Яго жонка Надзя выхоўвае двое малых дзяцей. Тыркін трагічна памірае, а Надзя застаецца без сродкаў да існавання. Яна сыходзіцца з мясніком, а потым пойдзе працаваць прастытуткай.
Манька. Манька з’яўляецца ў фільме падчас сюжэтнай лініі Надзі. Надзя сустрэлася з Манькай на вуліцы. Манька распавядае ёй, што калі яна працавала пакаёўкай, яе спакусіў сын гаспадыні. Пасля гаспадыня выгнала з хаты за адносіны з сынам, і яна стала бяздомнай. З вуліцы яна прыйшла працаваць у дом цярпімасці і захварэла на венерычную хваробу, ад якой яшчэ лечыцца.
Сюжэтныя лініі трох жанчын злучаюцца пасля таго, як Надзя, якая не можа зарабіць грошы прастытуцыяй, а яе дзеці моцна захварэлі, у роспачы спрабуе скончыць жыццё самагубствам. Але яе ратуюць. Сярод выратавальнікаў была Люба, якой удалося вырвацца з бардэля і цяпер яна працуе ў швейнай майстэрні пры венералагічным прафілакторыі. У яе новы хлопец, Шура. Уладальніца бардэля не хоча проста адпусціць Любу і пагражае расказаць хлопцу пра мінулае дзяўчыны. Але Люба расказвае Шуру ўсё пра сябе сама: хлопец звяртаецца ў праваахоўныя органы, якія ліквідуюць бардэль. Жыццё Надзі таксама паляпшаецца, таму што Шура дапамагае ёй уладкавацца на працу ў трамвайны парк, а яе дзеці пачынаюць хадзіць у дзіцячы садок. Манька кладзецца ў венерычную бальніцу.
Ці можна паглядзець «Прастытутку»?
Так! Фільм знаходзіцца ў свабодным доступе на YouTube.