У 1869 годзе рускі навуковец Дзмітрый Мендзялееў прадставіў табліцу хімічных элементаў. Як яна змянілася з таго часу? Ці думаў Мендзялееў, што ў ёй будуць дадатковыя элементы?
PALATNO расказвае падрабязнасці.
Мендзялееўская табліца была іншай
Да Дзмітрыя Мендзялеева сістэматызаваць хімічныя элементы спрабавалі многія. Па легендзе Мендзялееў змог арганізаваць хімічныя элементы ў сне за адзін дзень, аднак сам навуковец прызнаваўся, што на гэту працу сышло каля дваццаці гадоў.
Мендзялееў размясціў у сваёй табліцы 63 вядомыя на той час хімічныя элементы па іх атамных масах. Цяпер жа хімічныя элементы змяшчаюцца па атамных нумарах.
Мендзялееў заўважыў, што элементы з падобнымі ўласцівасцямі паўтараюцца праз пэўныя прамежкі. Мендзялееў нават змяняў месцамі некаторыя элементы (напрыклад, ёд і тэлур), каб яны лепш адпавядалі месцам па хімічным уласцівасцям.
У табліцы Мендзялееў пакінуў прапушчаныя месцы, бо прадказаў існаванні яшчэ не адкрытых элементаў.
ЧЫТАЙЦЕ ЯШЧЭ:
Вандруем па гісторыі сярэднявечнай Беларусі праз гульнявыя сусветы
Што цікавага навукоўцы знайшлі ў 2024 годзе?
Як табліца змянілася з часоў Мендзялеева?
За 156 гадоў пасля стварэння табліцы хімічных элементаў яна значна змянілася. У часы Мендзялеева было адкрыта толькі 63 элементы, цяпер — 118.
У 1913 годзе Генры Мозлі адкрыў, што хімічныя элементы лепш класіфікаваць паводле атамнага нумара, а не атамнай масы. Гэта выправіла некаторыя недахопы арыгінальнай табліцы Мендзялеева.
У мінулым стагоддзі таксама змянілі табліцу для большай зручнасці: лантаноіды і актыноіды выдзелілі асобна ўнізе.
Табліца хімічных элементаў працягвае змяняцца і дагэтуль. Навукоўцы працягваюць даследаванні суперцяжкіх элементаў (з атамнымі нумарамі 119 і вышэй), што можа прывесці да пашырэння табліцы. Хоць асновы, закладзеныя Мендзялеевым захаваліся, табліца моцна эвалюцыянавала дзякуючы новым адкрыццям у хіміі і фізіцы.